Izenburua: Sin Destino. (Sorstalanság)
Egilea: Imre Kertész.
Argitaletxea: Acantilado.
Orrialdeak: 264.
2002. urtean nobel saria jaso zuen Imre Kertész-ek, bere obran "historiaren arbitrarietate basatiaren aurkako indibiduoaren esperientzia hauskorra” adierazteagatik (!!).
Sinopsiak XX. mendeko maisulantzat jotzen du liburua bera. Ez nuke nik horrenbeste esango, nire bagaje literarioa ez baita hori epaitzerainokoa. Ziurtatu dezakedana da aspaldiko partez liburu honek “engantxatu” egin nauela.
Liburuan hamabost urteko gazte hungariar baten istorioa kontatzen zaigu, bigarren mundu gerran kontzentrazio gune batean preso egongo dena judua izateagatik. Denok ikutuko gaitu liburuak seguru asko, jakinda egilea bera, leku haietan bertan preso egon zela denbora luzez. Deskribapen zehatzek (eta aurretik ikusita dauzkagun irudiek) bertan bageunde lez ikusaraziko dizkigute eszenarioak.
Kertész-ek larregizko sentimentalismoa egozten dio Spielbergi “Schindlerren zerrenda” egitean, eta liburu honetan kontrakoa nabaritzen da. Hau da, sentimentalismoari ihes egin nahian ia narradore urrun bihurtzen dela protagonista (esan zitzakeen denak kontutan hartuta noski).
Puntu negatibo moduan, pertsonaia nagusiaren inozotasuna nabarmenduko nuke. Zerikusia edukiko du ere ikusitako dokumentalek eta irakurritakoek nire ikuspuntua lar alboratua edukitzea, baina ez dut oso normala ikusten hamabost urte eukinda, gerra egoeran, pertsonaiak ez duela batere gogoetarik egiten (judua izatearen arazoaz ez bada). Nik zazpi edo zortzi urte jarriko nizkioke, besterik ez. Mutila amaordearekin zein aitarekin ia oroitu gabe Alemaniara lanera doa, bagoi baten lau egunez irten gabe egongo da, urik edan gabe edukiko dituzte eta oraindik ez du ezerren susmoa hartuko, presoz jantzita egon arte. Arraroa egin zait ere, denbora luzez preso egon arren, gutxitan (inoiz ez bada) aipatuko dituela familiakoak zein hasierako neska laguna.
Hala ere, irakurleak badu kontzentrazio guneen eta tximinien berri, eta horrek, ekidiezina den patu horrek, larritasun antzeko sentsazioa sortzen du, protagonistaren “itsutasuna” kontutan hartuta. Urtzi Urrutikoetxea liburuaren euskerazko bertsioko itzultzaileak esan zuenez, “Mutikoari zaplaztekoa emateko gogoa ematen du batzuetan... Alemanak jende langile eta zintzotzat ditu, eta langile eta zintzo izanez gero bera ere norbait izatera iritsiko dela uste dut beti”
Dena den, liburua ez da autobiografikoa, horren ikutuak izan arren. Hau da, ez da Kertész pertsonaiarekin aldioro alderatu behar.
Egileari elkarrizketak eta nobel saria:
http://www.elpais.es/suplementos/domingo/20010311/entrevista.html
http://www.mpmr.org/cultura/kertesz.htm
http://nobelprize.org/literature/laureates/2002/
Sinopsiak XX. mendeko maisulantzat jotzen du liburua bera. Ez nuke nik horrenbeste esango, nire bagaje literarioa ez baita hori epaitzerainokoa. Ziurtatu dezakedana da aspaldiko partez liburu honek “engantxatu” egin nauela.
Liburuan hamabost urteko gazte hungariar baten istorioa kontatzen zaigu, bigarren mundu gerran kontzentrazio gune batean preso egongo dena judua izateagatik. Denok ikutuko gaitu liburuak seguru asko, jakinda egilea bera, leku haietan bertan preso egon zela denbora luzez. Deskribapen zehatzek (eta aurretik ikusita dauzkagun irudiek) bertan bageunde lez ikusaraziko dizkigute eszenarioak.
Kertész-ek larregizko sentimentalismoa egozten dio Spielbergi “Schindlerren zerrenda” egitean, eta liburu honetan kontrakoa nabaritzen da. Hau da, sentimentalismoari ihes egin nahian ia narradore urrun bihurtzen dela protagonista (esan zitzakeen denak kontutan hartuta noski).
Puntu negatibo moduan, pertsonaia nagusiaren inozotasuna nabarmenduko nuke. Zerikusia edukiko du ere ikusitako dokumentalek eta irakurritakoek nire ikuspuntua lar alboratua edukitzea, baina ez dut oso normala ikusten hamabost urte eukinda, gerra egoeran, pertsonaiak ez duela batere gogoetarik egiten (judua izatearen arazoaz ez bada). Nik zazpi edo zortzi urte jarriko nizkioke, besterik ez. Mutila amaordearekin zein aitarekin ia oroitu gabe Alemaniara lanera doa, bagoi baten lau egunez irten gabe egongo da, urik edan gabe edukiko dituzte eta oraindik ez du ezerren susmoa hartuko, presoz jantzita egon arte. Arraroa egin zait ere, denbora luzez preso egon arren, gutxitan (inoiz ez bada) aipatuko dituela familiakoak zein hasierako neska laguna.
Hala ere, irakurleak badu kontzentrazio guneen eta tximinien berri, eta horrek, ekidiezina den patu horrek, larritasun antzeko sentsazioa sortzen du, protagonistaren “itsutasuna” kontutan hartuta. Urtzi Urrutikoetxea liburuaren euskerazko bertsioko itzultzaileak esan zuenez, “Mutikoari zaplaztekoa emateko gogoa ematen du batzuetan... Alemanak jende langile eta zintzotzat ditu, eta langile eta zintzo izanez gero bera ere norbait izatera iritsiko dela uste dut beti”
Dena den, liburua ez da autobiografikoa, horren ikutuak izan arren. Hau da, ez da Kertész pertsonaiarekin aldioro alderatu behar.
Egileari elkarrizketak eta nobel saria:
http://www.elpais.es/suplementos/domingo/20010311/entrevista.html
http://www.mpmr.org/cultura/kertesz.htm
http://nobelprize.org/literature/laureates/2002/
